بیشترین مهاجران مقیم آلمان اهل کدام کشورها هستند؟
ابراهیم جاهد
آخرین آماری که به گونه رسمی تا اکنون ارائه شده مربوط به سال ۲۰۲۱ است و نشان می‌دهد که تُرک‌ها بزرگترین گروه جمعیتی مهاجر ساکن آلمان هستند.
سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۲ میلیون نفر با پیشینه مهاجرت در آلمان زندگی می‌کردند که حدود نیمی از آنها تابعیت آلمانی دریافت کرده‌اند. مهم ترین کشورهای مبدأ، ترکیه، پولند، روسیه و قزاقستان هستند.
بر خلاف آن‌چه تصور می‌کنیم، افغان‌ها در رده ۱۰ گروه نخست مهاجرین مقیم آلمان هم نیستند.
در نمودار زیر فهرست ده کشوری که بیشترین مهاجر در آلمان دارند را می‌توانید مشاهده کنید. البته این آمار مربوط به سال ۲۰۲۱ است و تا اکنون اداره ملی آمار آلمان گزارش تازه‌ای را منتشر نکرده است.
شهروندان با پیشینه مهاجر از ۱۵.۳ به ۲۲.۳ میلیون نفر بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ در آلمان افزایش یافته است. امروزه از هر چهار ساکن آلمان بیش از یک نفر سابقه مهاجرت دارد. این آمار حتا شامل افرادی می‌شود که آنها یا حداقل یکی از والدین‌شان با تابعیت آلمان متولد نشده باشند. تقریباً ۴۰ درصد از همه افراد با پیشینه مهاجر در آلمان متولد شده‌اند.
بر اساس قوانین آلمان، حتا افرادی که در آلمان به دنیا آمده‌اند نیز در مدارک‌‌شان نام کشور مبدأ درج می‌شود.
اگر کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق (از جمله روسیه، قزاقستان، اوکراین) با هم یک گروه شوند، آن‌وقت، این گروه، بزرگترین گروه در بین مهاجران، با حدود ۳.۵ میلیون نفر در آلمان را تشکیل خواهند داد.
بسیاری از افراد با پیشینه مهاجر نیز کارگران مهمان سابق یا از نوادگان آنها هستند. در میان کشورهای مبدأ، پیشینه مهاجرت ترک‌ها، رایج‌ترین است و پس از آن پولند.
جمعیت با پیشینه مهاجر از نظر ویژگی‌های اجتماعی-ساختاری به طور قابل توجهی با افراد بدون پیشینه مهاجرت متفاوت است. افراد دارای پیشینه مهاجرت به طور متوسط ۳۶ سال سن دارند، در حالی که افراد بدون پیشینه مهاجرت میانگین سنی ۴۷ سال دارند. آنها بیشتر مجرد هستند، در خانواده‌های بزرگتر زندگی می‌کنند و اغلب فاقد مدرک تحصیلی یا حرفه‌ای هستند. افراد با پیشینه مهاجر عمدتاً در شهرهای بزرگتر زندگی می‌کنند، در حالی که سهم آنها از جمعیت در مناطق روستایی اندک است.
ترک‌ها بزرگترين گروه مهاجران مقیم آلمان
در ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ توافقنامهٔ فرستادن کارگر میان ترکیه و آلمان غربی امضا شد. پیش از آن چنین پیمانی با اسپانیا، ایتالیا و یونان هم بسته شده بود ولی با نگرش به رشد اقتصادی تندی که آلمان غربی داشت، نیاز این کشور به کارگر بی پایان می‌نمود.
صدها هزار ترک پس از واکسیناسیون و تأیید تندرستی در انقرا و استانبول سوار قطارهای ویژه می‌شدند و به آلمان می‌رفتند. کارگران پس از رسیدن به مونیخ بین شهرک‌های صنعتی آلمان تقسیم می‌شدند.
یکی از بندهای موافقت‌نامهٔ میان آلمان و ترکیه مربوط به حضور دوره‌ای کارگران خارجی در آلمان بود. با نگرش به این بند، کارگران در نخستین دور حضور خود نمی‌توانستند بیش از ۲ سال در آلمان بمانند. ولی این بند در سال ۱۹۶۴ از موافقت‌نامه برداشته شد که بخشی از آن برخاسته از فشار صنایع آلمان بود. آنها نمیخواستند پیوسته هزینهٔ آموزش کارگران تازه را بپردازند.
بنا به پژوهشی که چند سال قبل در آلمان صورت گرفت، اتباع ترکیه در این کشور از نظر جذب در جامعه در موقعیتی نامناسب قرار دارند و از تمام گروه‌های خارجی عقب‌تر هستند. رشد فرهنگی و پیشرفت شغلی این گروه نیز رضایت‌بخش نیست.
یک تحقیق که تحت نام جمعیت و توسعه” در برلین منتشر شد، نتایجی ناگوار ارائه داد. مطابق این بررسی گسترده، ترک‌ها و ترک‌تباران که بالاترین گروه خارجی در آلمان را می‌سازند، از نظر رشد و میزان انطباق با جامعه در موقعیتی بسیار ضعیف قرار دارند: ۳۰ درصد از آنها به مکتب نرفته و تنها ۱۴ درصد از آنها دیپلم دارند. یعنی کمتر از نصف میزان متوسط در آلمان و در میان سایر گروه‌های مهاجر.