وضعیت حقوق بشر در حکومت طالبان
بازگشت طالبان به افغانستان و متعاقب آن انحلال جمهوری در 15 اگست 2021 میلادی، منجر به عقب‌گردی آشکار در پیشرفت‌های حاصل شده در راستای حمایت از حقوق بشر و ارزش‌های جامعه آزاد در افغانستان شده است. این امر به ویژه حقوق زنان و گروه های در معرض خطر را تحت تأثیر قرار داده است و نگرانی های جدی را در مورد وضعیت فعلی حقوق بشر در کشور ایجاد کرده است.
طی 20 سال نظام جمهوری، افغانستان دستاوردهای قابل توجهی در زمینه حقوق بشر داشت و تلاش های زیادی برای حفاظت از آزادی بیان، ایجاد نهادهای دموکراتیک، ترویج برابری جنسیتی، گسترش دسترسی به آموزش و مراقبت های صحی، و تقویت جامعه ای فراگیرتر صورت گرفته است.
افغانستان یک نمونه منطقه ای خوب با چشم انداز رسانه ای پر رونق و تبادل آزاد افکار بود. با این حال، از 15 آگوست 2021، وضعیت در کشور نامشخص شده است و نگرانی‌های شدیدی را در مورد نقض احتمالی حقوق بشر برای فعالان، کارمندان سابق درگیر در خدمات دولتی یا سازمان‌های غیر دولتی، زنان و گروه‌های اقلیت ایجاد کرده است.
سوابق طالبان:
تحت حکومت قبلی خود در اواخر دهه 1990 ، رژیم طالبان تفسیر شدیداً محدودکننده ای از قوانین شریعت را اعمال کرد و آزادی های فردی و جمعی را به شدت محدود کرد. زنان و دختران از از حقوق زیادی محروم بودند، از جمله محرومیت از تحصیل، اشتغال، مراقبت های بهداشتی و تحرک. طالبان، اعدام در ملاء عام، قطع عضو، و شلاق را جایگزین حقوق شهروندان کردند.
آزادی بیان:
رژیم کنونی طالبان به طور مداوم آزادی بیان را سرکوب می‌کند ، رسانه‌های مستقل را سرکوب می‌کند و افرادی را که جرات ابراز عقاید مخالف دارند، می ترساند. این گونه اعمال سرکوب، از جمله زندان و حتی تهدید به مرگ، مانع از روند دموکراتیک و تبادل حیاتی ایده های ضروری برای پیشرفت جامعه می شود.
بدرفتاری با زنان و دختران:
رویکرد طالبان به آموزش دختران و رفتار با زنان بسیار نگران کننده است. بر اساس گزارش های یونسکو ، رژیم مستبد کنونی تقریباً 1.2 میلیون دختر افغان را از دسترسی به مدارس متوسطه و دانشگاه محروم کرده است.
سازمان بین المللی کار از کاهش 25 درصدی اشتغال زنان افغان از زمان بازگشت طالبان خبر می دهد . این وضعیت ناگوار پیشرفت های قابل توجهی را که در دو دهه گذشته در زمینه حقوق زنان ایجاد شده بود را، تضعیف می کند، زیرا مقامات فعلی زنان را از دسترسی به تحصیل و اشتغال منع می کنند.
حقوق اقلیت های مذهبی و قومی:
بررسی‌های اخیر سازمان‌های حقوق بشر نشان می‌دهد که رژیم طالبان نه تنها نسبت به گروه‌های اقلیت خصومت نشان داده است، بلکه فعالانه آن‌ها را مورد آزار و اذیت قرار داده است. گروه‌های اقلیت مانند هزاره‌ها، شیعیان، سیک‌ها و هندوها در افغانستان همواره با تهدیدات جدی و حملات مکرر مواجه بوده‌اند. بازگشت طالبان این تهدیدها را افزایش داده است، زیرا آن‌ها به طور قابل توجهی حقوق این جوامع را نقض کرده اند و همچنین رشد سریع ISKP (داعش) در داخل کشور چالش بزرگ دیگری است.
بحران های انسانی و اقتصادی:
وضعیت کنونی افغانستان به بحران های انسانی و اقتصادی شدید منجر شده است. بر اساس گزارش یونیسف ، 28.3 میلیون نفر از جمله 15.2 میلیون کودک به کمک های بشردوستانه نیاز دارند، در حالی که 17.6 میلیون نفر به کمک های مراقبت های بهداشتی نیاز دارند. دسترسی به مراقبت های بهداشتی، آب سالم و غذای کافی محدود است. مسدود کردن 9.5 میلیارد دالر از ذخایر بانک مرکزی افغانستان توسط ایالات متحده ، فروپاشی سیستم بانکی و غیبت سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های بین‌المللی منجر به افزایش چشم‌گیر بیکاری شده است و تقریباً بیش از 1 میلیون شغل از آن زمان تاکنون از بین رفته است.
رویکرد طالبان به احزاب سیاسی، جامعه مدنی و حقوق بشر:
درک طالبان از احزاب سیاسی، جامعه مدنی و حقوق بشر اشتباه است. آن‌ها معتقدند که این مفاهیم غربی و ناسازگار با اسلام و سنت های افغانی است. از زمان بازگشت، آن‌ها زنان را از همکاری با سازمان های غیردولتی منع کرده و فعالیت‌های آن‌ها را محدود کرده اند، بخش مسئول ثبت سازمان های جامعه مدنی و احزاب سیاسی در وزارت عدلیه را منحل کرده اند. این امر منجر به تعطیلی بیش از 5000 سازمان جامعه مدنی و 84 حزب سیاسی شده است. در حال حاضر تنها حدود 5791 سازمان غیردولتی ثبت شده در وزارت اقتصاد مجاز به فعالیت برای اهداف بشردوستانه و آموزشی هستند. با این حال، به دلیل محدودیت های مالی و تهدیدات فیزیکی، 95 درصد از آن‌ها مجبور به تعطیلی یا انجام فعالیت های آنلاین از خارج از کشور شده اند.
امید:
پس از فروپاشی جمهوری، این نگرانی وجود داشت که تلاش ها و سرمایه گذاری های بین المللی در افغانستان برای آزادی و حقوق بشر به طور کامل به هدر برود. اما به سرعت آشکار شد که مردم افغانستان با شور و اشتیاق روح آزادی و پتانسیل آن را برای یک جامعه صلح آمیز و آزاد پذیرفته اند. هر نسل جدید در افغانستان مدافع آزادی است و علی‌رغم چالش‌های ناشی از سیاست‌مداران شکست خورده، عزم تزلزل ناپذیر مردم در تلاش برای یک افغانستان آزاد و مستقل، شادی بزرگی را به همراه دارد، زیرا حضور نیرومند بنیاد آزادی را آشکار می کند.
نتیجه:
وضعیت بحرانی حقوق بشر در افغانستان توجه فوری جهانی را می طلبد. حمایت و محکومیت بین المللی از تخلفات طالبان باید تزلزل ناپذیر باشد. ستم آن‌ها بر اقلیت ها، زنان و آزادی بیان را نمی توان نادیده گرفت. نظارت، ارائه کمک و فشار بر طالبان برای رعایت استانداردهای حقوق بشر حیاتی است. مردم افغانستان شایسته آینده ای سرشار از عزت، آزادی و صلح هستند. از زمان درگیری در اوکراین، جامعه جهانی افغانستان را نادیده گرفته است، اما آن‌ها باید به رسیدگی به تخلفات، حمایت از عدالت، و ایجاد جامعه آزاد در کشور متعهد باقی بمانند. افغانستان را نباید فراموش کرد، زیرا می تواند بار دیگر به پناهگاه امن تروریست ها تبدیل شود و تهدیدی برای امنیت جهانی باشد.